L’ours (Ayı) ve Deux freres (İki Kardeş) gibi belgeselvari filmler çekmeyi seven Fransız sinemacı Jean-Jacques Annaud’un, insanın ve hayvanın doğasına bakış atma fırsatı da bulduğu ilk dönemine denk düşen Quest for Fire (Ateş Savaşı), bizi 80 bin yıl öncesine götürüyor. Volkanik patlamalar ve yıldırımlar sayesinde ateşi tesadüfen bulan ve kullanmaya başlayan ama söndüğünden nasıl yakacağını bilemeyen Prehistorik insanların sönen ateşlerini bulma yolculuğunu konu edinen film, sinemanın pek el atmadığı mevzuya cesur yaklaşımıyla kendi yorumunu getiriyor.
“Ateşe sahip olan hayata da sahipti.” Filmin açılışında beliren bu cümle Quest for Fire’ın özeti niteliğinde. Küçük kabileler halinde mağaralarda yaşayan ilk insanları, soğuktan ve vahşi hayvanlardan koruyabilecek tek şeyin ateş olduğu, deyim yerindeyse ateşe tapınılan bir çağda açıyoruz gözlerimizi. Geceleri sönmemesi için nöbet tutulan ve sürekli canlı tutulmaya çalışılan ateş, kabileler arası güç dengesinin de belirleyicisi konumunda.
Evrim teorisine farklı bir yorum getirmeyi deniyor Annaud. 80 bin yıl öncesinin dünyasını resmederken, aynı çağda yaşadığı kesin olarak bilinmeyen/kanıtlanamayan ilk insan modellerini aynı zaman dilimine sıkıştırıyor. Filmde farklı homo cinslerini bir arada görüyoruz. Buradaki temel farklılık evrim basamağının kabileden kabileye değişkenlik göstermesi. Bu detaya takılmasak da senaristin ya da yönetmenin nasıl bir çıkarım yaparak böyle bir yorumda bulunduğunu merak ediyoruz izlerken. Homo türlerindeki ayrım dışında insanoğlu medeniyet ve kültür anlamında da ikiye ayrılıyor. Bazı kabilelerin yerleşik düzene geçmesi şüpesiz ki anlaşılabilir bir durum. Burada kapalı toplumlarla yeniliğe ve keşfe açık toplumlar arasındaki ince farkı binlerce yıl öncesinden gözlemleyebiliyoruz. Annaud, fiziksel olarak hayvandan insana geçişini tamamlasa da yaşam biçimi, davranış ve birbirleriyle olan ilişkileri hayvandan pek farklı olmayan ilkel insanları kusursuz bir işçilikle görselleştirmeyi başarıyor. Film, ister evrim teorisine ister yaratılışa inanın; kökeniniz, dürtüleriniz ve dünyamızın uzak geçmişi hakkında düşünmeye itecektir sizi.
Kubrick’in destanı 2001: A Space Odyssey’in 15 dakikalık “The Dawn of Man” bölümünde kabileler halinde yaşayan insansılar için su birikintileri hayati bir önem taşıyor ve küçük çaplı bir savaşa neden oluyordu. Evrim basamağını atlayan insansılar ilk aleti keşfederek diğerlerine üstünlük sağlıyordu. Quest for Fire’da savaşa neden olan ise ateş… Her kabile ateşe sahip olmak, onu muhafaza etmek ve diğerlerininkini söndürerek bir üstünlük sağlamayı amaçlıyor. Annaud, kötülüğün insanoğlunun doğasında varolduğunun altını çizmekle kalmıyor, hayvan ya da insan fark etmeksizin güç ve iktidarın bir doğa yasası olduğunu belirtiyor.
Bir kabilenin kaybettikleri ateşi bulma öyküsünü, vahşi doğada ayakta kalma savaşı ve yaşama içgüdüsü odaklı ele alan Annaud, bu tehlikeli yolculuğu insanoğlunun kendisini ve hakkında pek bir şey bilmediği dünyasını keşfetme öyküsü biçiminde sessiz bir serüven edasıyla anlatıyor. Anlayabileceğimiz bir diyaloğun olmadığı filmde, anlam kaybı olmadığı gibi tam bir doğallık da sağlanmış oluyor.
“Ateşe sahip olan hayata da sahipti.” Filmin açılışında beliren bu cümle Quest for Fire’ın özeti niteliğinde. Küçük kabileler halinde mağaralarda yaşayan ilk insanları, soğuktan ve vahşi hayvanlardan koruyabilecek tek şeyin ateş olduğu, deyim yerindeyse ateşe tapınılan bir çağda açıyoruz gözlerimizi. Geceleri sönmemesi için nöbet tutulan ve sürekli canlı tutulmaya çalışılan ateş, kabileler arası güç dengesinin de belirleyicisi konumunda.
Evrim teorisine farklı bir yorum getirmeyi deniyor Annaud. 80 bin yıl öncesinin dünyasını resmederken, aynı çağda yaşadığı kesin olarak bilinmeyen/kanıtlanamayan ilk insan modellerini aynı zaman dilimine sıkıştırıyor. Filmde farklı homo cinslerini bir arada görüyoruz. Buradaki temel farklılık evrim basamağının kabileden kabileye değişkenlik göstermesi. Bu detaya takılmasak da senaristin ya da yönetmenin nasıl bir çıkarım yaparak böyle bir yorumda bulunduğunu merak ediyoruz izlerken. Homo türlerindeki ayrım dışında insanoğlu medeniyet ve kültür anlamında da ikiye ayrılıyor. Bazı kabilelerin yerleşik düzene geçmesi şüpesiz ki anlaşılabilir bir durum. Burada kapalı toplumlarla yeniliğe ve keşfe açık toplumlar arasındaki ince farkı binlerce yıl öncesinden gözlemleyebiliyoruz. Annaud, fiziksel olarak hayvandan insana geçişini tamamlasa da yaşam biçimi, davranış ve birbirleriyle olan ilişkileri hayvandan pek farklı olmayan ilkel insanları kusursuz bir işçilikle görselleştirmeyi başarıyor. Film, ister evrim teorisine ister yaratılışa inanın; kökeniniz, dürtüleriniz ve dünyamızın uzak geçmişi hakkında düşünmeye itecektir sizi.
Kubrick’in destanı 2001: A Space Odyssey’in 15 dakikalık “The Dawn of Man” bölümünde kabileler halinde yaşayan insansılar için su birikintileri hayati bir önem taşıyor ve küçük çaplı bir savaşa neden oluyordu. Evrim basamağını atlayan insansılar ilk aleti keşfederek diğerlerine üstünlük sağlıyordu. Quest for Fire’da savaşa neden olan ise ateş… Her kabile ateşe sahip olmak, onu muhafaza etmek ve diğerlerininkini söndürerek bir üstünlük sağlamayı amaçlıyor. Annaud, kötülüğün insanoğlunun doğasında varolduğunun altını çizmekle kalmıyor, hayvan ya da insan fark etmeksizin güç ve iktidarın bir doğa yasası olduğunu belirtiyor.
Bir kabilenin kaybettikleri ateşi bulma öyküsünü, vahşi doğada ayakta kalma savaşı ve yaşama içgüdüsü odaklı ele alan Annaud, bu tehlikeli yolculuğu insanoğlunun kendisini ve hakkında pek bir şey bilmediği dünyasını keşfetme öyküsü biçiminde sessiz bir serüven edasıyla anlatıyor. Anlayabileceğimiz bir diyaloğun olmadığı filmde, anlam kaybı olmadığı gibi tam bir doğallık da sağlanmış oluyor.
Son söz: Quest for Fire, saf sinema sevenlerin mutlaka yaşaması gereken bir yolculuk vadediyor. 8.5\10