28 Kasım 2011

History of the World: Part 1


Oyuncu, senarist, yönetmen ve yapımcı Mel Brooks seveni, el üstünde tutanı çok olsa da hak ettiği değeri görememiş sinemacıların başında geliyor ne yazık ki. The Producers, Silent Movie, Blazzing Saddles, Young Frankenstein ve High Anxiety gibi unutulmaz parodilerle komedi sineması içinde kendine özel bir yer edinen Brooks'un 1981 tarihli History of the World: Part 1'i insanlık tarihinin pek çok kırılma noktasını parodi anlayışıyla merceğine alarak güldürmeyi başaran, sinema tarihinde eşine az rastlayabileceğimiz komedi filmlerinden..

History of the World: Part 1'in episodik bir yapısı ve iki izleği var. Birincisi epik filmler başta olmak üzere bir çok filmin parodisine girişmesi. İkincisi ise dünya tarihindeki önemli dönemleri ve olayları ti'ye almasıdır. Mel Brooks, filmini "Atalarımız" adlı bölümle açıyor ve dünya tarihini ilk insanlarını evrimci bir bakışla ele alıyor ve (film daha sonra dine dönüyor) ilk göndermesini de 2001: A Space Odyssey üzerinden yapıyor. Sonra zamanda bir miktar atlayarak Taş Devrine geçiyoruz. Bu bölümle birlikte çok komik olmasalar da esprilerini bir bir patlatmaya başlıyor Brooks. History of the World Part 1'in en komik ve yaratıcı kısmı ise Roma Dönemi. Hz. İsa ve Leonardo Da Vinci ve Son Akşam Yemeği tablosu üzerinden inanılmaz espriler çıkarıyor usta ve filmini unutulmayacak bir komedi şölenine çevirmeyi başarıyor. Şahsen, Sanat Tarihçi olmanın verdiği avantajı fazlasıyla gördüm History of the World Part 1'i izlerken. Özellikle de Roma İmparatorluğu döneminde. İkonografik ayrıntıları bilmek ve bu ayrıntılar gözetilerek yapılan esprilere daha büyük kahkahalar atmanızı ve doğal olarak filmi daha çok sevmenize vesile oluyor. (Yanlış anlaşılmasın ukalalık yapmak aklımın ucundan geçmez haşa)

İspanyol Engizisyonu da kimi  komik anlar sunmakla birlikte filmin düşüşe geçmeye başladığı bölüm oluyor ne yazık ki. 5. ve son bölüm olan Fransız Devrimi ise güldürmekten uzak ve sıkıcı maalesef. History of the World Part 1'in en büyük kusuru da her devrin aynı tadı verememesi ve komik olmayı başaramamasıdır. Aksi takdirde bir komedi başyapıtından söz edebilirdik. Ele aldığı dönemlere ilişkin ayrıntılarda  ve sanat yönetimindeki işçilikle Mel Brooks'un önce Roma Döneminde komedyen bir filozof, İspanyol Engizisyonundaki bir rahip ve sonra Fransız ihtilalinde de Kral XVI. Louis ile gösterdiği oyunculuk filmi ayakta tutan ve her şeye rağmen sonuna kadar izletmeyi başaran etmenler.

Sonuç olarak Mel Brooks'u, onun espri anlayışını ve elbette parodileri seviyorsanız tam size göre bir film History of the World Part 1. Bir de Part 1 demişken bu duruma da bir açıklık getirelim. Part 2 asla çekilemedi. Filmin sonunda Part 2'de neler olacağına dair bazı görseller izlemiş olsak da hikayenin devamını çekmedi veya çekemedi usta Mel Brooks.