Türk sineması mı, Türkiye sineması mı tartışmaları 51. Altın Portakal Film Festivali ödül töreninde hortlayınca, ben de neden Türk sinemasını kullandığımı ve kullanmaya da devam edeceğimi belirtmek istedim.
Efendim, ülke
sinemaları iki şekilde ifade edilir. Bunlardan biri ülke adını başa
koyarak, diğeri ise o ülkede yaşayan ulusun adıyla. Biz, Türk sineması
diyoruz. İspanyol sineması, Fransız sineması, Amerikan sineması gibi
pek çok örnek var. Bununla birlikte Danimarka sineması, Arjantin
sineması, İran sineması gibi sineması ülke adıyla ifade edilen ülkeler de hiç az
değil. Önemli nokta o ayrımın neden ve nasıl yapıldığı. Kendi dilimiz
açısından değerlendirdiğimde Türkiye sineması şeklinde söylediğimizde
kulağa bir garip geliyor. Bu garipliğin sebebi ise tamamen fonetik. Benim ve birçok insanın Türk sinemasını tercih etmesinin asıl sebebi de bu. Aradığınız cevapları derinlere inseniz de bulamazsınız bazen, çünkü cevap çok daha basittir. Türkiye sineması ifadesinin çıkış noktasının farklı etnik kökene sahip vatandaşlarımızın Türk sineması dendiğinde ırkçılık veya ayrımcılık yapıldığını düşünmeleri. Ama gerçekten öyle mi, işte üzerinde durulması gereken de bu.
Geçmişe doğru gidersek, Yılmaz Güney filmlerini dahi Türk sineması kapsamına alırken, bugün neden Türk sineması dendiğinde ırkçılıkla ya da ayrımcılıkla suçlanalım ki? Evet, Yılmaz Güney Kürt olabilir ama çektiği filmler Kürt filmi mi? Burada öncelikli kıstasımız filmim dili olmalı. Eğer film Türkçe çekilmişse Türk filmidir. Amerika, Fransa gibi ülkelerin farlı etnik kimliğe sahip vatandaşları yok mu sanıyorsunuz, elbette var ama nedense tartışma konusu olmuyor. Özetle biz Türk sineması derken yönetmenin etnik kimliğine değil, filmin diline bakıyoruz.
En önemli nokta ise bir Yılmaz Güney filmini Türkiye sineması değil de Türk sineması ifadesini tercih ederek kullanan kişi bunu kötü niyetli olarak söylüyorsa, evet Türkiye sinemasını savunanlar haklı olabilir. Ancak, hiçbir şekilde bu tip art niyet taşımadan, kuruluşundan bugüne söylenegelen Türk sinemasını kullanan bizler de haklı değil miyiz? Aslında mesele kimin haklı, kimin haksız olduğu değil. Mesele mevcut duruma kimin ne şekilde yaklaştığı. Türkiye sineması daha kapsayıcı olsa da -ya da öyle görünse de- Türk sinemasını kullanmaktan asla vazgeçmeyeceğim çünkü biçime önem veriyorum. Yazıda bahsettiğim "fonetik" sorunu Türkiye sineması ifadesini kullanmamam için yeterince önemli bir sebep.
Son söz: 90'lı yıllarda ortaya atılan ve yerleştirilmeye çalışılan Türkiye sineması ifadesini kullananlara saygı duymakla birlikte, aynı saygıyı beklediğimizi belirtmek istiyorum.
