8 Mart 2012

Bir Zamanlar Sinema öneriyor: Once Upon a Time in the West


Bugün Spagetti western diye adlandırılan bir alt tür varsa bunu Sergio Leone'ye borçluyuz. A Fistful of Dollars (1964), For a Few Dollars More (1965) ve The Good, The Bad and The Ugly (meşhur dolar üçlemesi) 60'lı yıllarda yönetmenin tüm dünyada tanınmasını sağladı. Sergio Leone, Once Upon a Time in the West ile klasik western anlayışına ve geleneğine sırtını dönerek ardından gelen birçok westerni derinden etkiledi. Bizde Batıda Kan Var veya Bir Zamanlar Batıda'da olarak bilinen filmde her western filminin olmazsa olmazı diyebileceğimiz o klasik kahraman silahşör stereotipi ve bir şerifi yok, anti-kahramanlar var diyebiliriz. Öncelikle filmin öyküsüne kısaca bir göz atalım.

Film, Jill adlı bir kadının yeni evlendiği zengin kocası Brett McBrain'in yanına gitmesiyle başlıyor. Jill, eşinin çiftliğine vardığında onun ve çocuklarının cenazesiyle karşılaşıyor. Eski yaşamına dönmek istemeyen Jill çiftlikte yaşamaya karar veriyor ve kendisini eşini öldüren Frank, gizemli silahşör Harmonica ve arkadaşı Cheynne arasında bilmediği bir hesaplaşmanın ortasında buluyor.

Senaryosunu Daria Argento ve Bernardo Bertolucci ile birlikte yazan Sergio Leone, Dolar üçlemesinden farklı olarak ağır bir anlatımı tercih ediyor ve diyalogları olabildiğince azaltıyor. Uzun planlar, karakterlerin yüzüne odaklanan yakın plan çekimler, uzun süren sessizlikler ve Ennio Morricone'nin Dolar üçlemesinden farklı olarak filmin ritmine uygun düşen İtalyan operası tarzındaki müzikleriyle filmin etki dozunu olabildiğince yukarı çekmeyi başarmış Leone. Ayrıca Harmonica'nın mızıkasından çıkan ezgiler unutulacak gibi değil. Uzun açılış sekansı ve finali dillere destan olan film, görüp görebileceğiniz en büyük intikam öykülerinden birine sahip. Leone'nin bu filmde yönetmenlik sanatının en güzide birkaç örneğinden birini verdiğini söyleyebiliriz.

Oyunculuklara bakarsak Harmonica karakteriyle Charles Bronson en iyi oyununu çıkarıyor. Dönemin yıldız isimlerinden Henry Fonda ise ilk kez bu kadar kötü bir karaktere hayat veriyor. Claudia Cardinale ve Jason Roberts da çok şey katıyor filme.

Western türünü ters yüz eden yapısı, kusursuz görselliği ve eşsiz bir sinema diliyle Once Upon A Time In The West, sadece ait olduğu türün değil, sinema tarihinin de en iyi filmlerinden biri diyebiliriz.