Sinema uyarlamasını bekleyen romanlar - #8 Zar Adam

George Cockcroft’ın (ana karakteri Luke Rhinehart adıyla) ülkesi Amerika’da 1971’de yayımlanan ilk romanı Zar Adam, döneminin best-seller eserlerinden biri. Ne var ki, ülkemizde 2008’de, Pegasus yayınlarından çıktıktan sonra keşfedilmiş ve popüler olabilmiştir. Cockcroft, romanın başarısı üzerine hikayeyi devam ettiren üç kitap daha yazmıştır. Holywood’un esere kayıtsız kalması ise düşündürücü ve merak uyandırıcı. Zira, Zar Adam beyazperde için potansiyeli yüksek bir hikayeye sahip.

Hikaye

Sıkılmış psikiyatrist Luke Rhinehart Manhattan’da eşi ve iki çocuğuyla yaşamaktadır. Hem Batı hem de Doğu felsefelerinin hayatın anlamı alternatiflerinden tatminsizlik yaşar ve basit bir zar atışıyla kendi dinini oluşturarak hayatını sonsuza kadar değiştirir. Rhinehart ve hastaları kısa zaman içinde ebedi kurtuluşlarının tek yolunun her şeyi zarların kararına bırakmak olduğuna inanmaya başlarlar. Luke; seks, madde bağımlılığı ve terapi hakkındaki zar atışlarıyla yeni dinini muhafazakar davranış ve ahlak çöküntüsünün esprili bir birleşimimine dönüştürür. O, bu düşünceyle kendi yaşantısını ve dünyayı değiştirmeyi amaçlamaktadır. Zarlar hayatınızı belirlemeye başladığında artık her şey mümkün olmaktadır.

Çıkış noktasının hakkını veren bir kitap

Romanın kapağında “Çok az kitap hayatınızı değiştirebilir. Bu roman değiştirecek!” yazıyor. Evet, bir film veya kitabın hayatımızı değiştirmesi kolay iş değil. Ancak hayatınızda radikal bir değişim yaratmak istiyor, önünüzdeki seçenekler arasından bir türlü karar veremiyorsanız, Luke Rhinehart gibi bunu zarlara sorabilirsiniz. Ve böyle yaptığınızda Zar Adam gerçekten hayatınızı değiştirebilir. Delilikte çığır açan Luke Rhinehart, kendisine bir din, bir tanrı yaratıyor. Vereceği kararları zara danışarak, eylemlerinin sonuçlarından kendisini sorumlu tutmuyor. “Zar böyle istedi” diyerek çılgınlıklarına geçerli bir mazeret üretiyor. Yapmak istediklerinden ve asla yapmayacağı şeylerden oluşturduğu seçenekleri zara soran Luke, şans faktörünü devreye sokuyor. Zarın kararlarını sorgulamıyor, inancından şaşmıyor. Biz, kararları her ne kadar şansa bırakıyor desek de, ona göre yapması gereken şey aslında tanrının da arzusu. Luke'un değişimi yaşam biçimine dönüştüren dini hayatınızı cehenneme dönüştürebileceği gibi hiçbir zaman cesaret edemeyeceğiniz kararlar almanızı, uygulamanızı ve hedefinize ulaşmanızı sağlayabilir. Esasen oldukça tehlikeli bir kitap Zar Adam. Felsefesinin günümüz gerçekliğinde kısıtlı da olsa kabul görme, uygulanma ihtimali var. Ki 70’li yıllar Amerika’sında kimlerin Zar Adam’lığa soyunduğunu, kimlerin başına ne belalar açtığını bilemeyiz. “Her gün nasıl davranacağımıza zar atarak karar verseydik ne olurdu?” sorusunun peşinden giden George Cockcroft, bu çıkış noktasının hakkını veren bir hikaye kurgulamış. Yazarın verdiği en doğru kararın kendisini-hikayesini çok ciddiye almaması olduğunu düşünüyorum.

Neden – Nasıl uyarlanmalı?

Hikaye ana karakterimiz Luke Rhinehart’ın yaşadıklarını yazması yani otobiyografisini kaleme almasıyla açılıyor. Bu durum kitabın anlatısını da doğrudan etkiliyor. George Cockcroft, daha doğrusu Luke Rhinehart yaşadıklarını birinci tekil şahıstan anlatıyor. Zaman zaman üçüncü tekil şahısa da geçiyor ve hikayesiyle sınırları zorladığı gibi anlatısıyla da yaratıcılığını konuşturuyor. Öncelikle bu anlatım biçiminin bozulmadan, değiştirilmeden filme adapte edilmesi gerektiğini düşünüyorum. Zar Adam’ın ilk etapta göze çarpan ayırt edici iki özelliği var: Birincisi çok güçlü bir mizah duygusuyla kaleme alınmış olması. Okuru kahkaha krizine sokabilecek espriler bir yana tüm hikaye baştan sona eğlenceli bir üslupla anlatılmış. Dolayısıyla filmimiz türsel anlamda komedi olmasa da o üsluba sahip olmalı ve mizahi yönü törpülenmemeli. Kitabın ayırt edici ikinci özelliği ise fazlasıyla cesur ve cüretkar olması. Çıplaklık, seks ve fanteziler filmin gösterimi öncesi nasıl sınıflandırılacağı (18+, şiddet ve cinsellik içerir vb.) düşünülmeden görselleştirilmeli. Luke Rhinehart, “Kendinizi anlayın, kendinizi kabul edin ama kendiniz olmayın” diyor ve hikayenin bir noktasından itibaren -tabi yine zara danışarak- farklı kişiliklere bürünüyor. Bir gün Hz. İsa, diğer gün Sigmund Frued olabiliyor. Veya gün içinde birden çok kişiliğe bürünebiliyor. Diyeceğim o ki; ana karakterimizi canlandıracak oyuncunun bu ani değişimlerin üstesinden gelebilmesi gerekiyor. Çünkü olası bir uyarlamanın başarısı büyük oranda başrolü alan oyuncunun performansına bağlı olacak. Ayrıca iyi bir film çıkabilmesi için The Wolf of Wall Street’teki Martin Scorsese’ye ihtiyaç var. Oradaki mizah ve seksin biyografik film modeli içindeki kullanımı, Scorsese’nin dinamik anlatısı ve üslubu ister istemez Zar Adam’ı aklıma getirdi. Neden uyarlanmalı sorusuna verilebilecek en iyi cevap ise felsefe yapan, alabildiğine komik, bir popüler kültür ürünün hafifliğine sahip olmasına karşın düşündürücü ve yaratıcı bir filmin ortaya çıkabilecek olması bence. Hikayenin devam ettiğini düşünürsek, sinema iyi bir seri kazanabilir.

Şimdi elinize bir zar alın ve sallayın. 1 gelirse Zar Adam'ı okuyun, gelmezse hayatınıza devam edin.("Neden 1?" sorusunun cevabı da romanda..)