Oscar Tarihinde Reddedilen Başyapıtlar

Bu yıl 24 Şubat'ta  85. Oscar ödülleri sahiplerini bulacak. Adaylar açıklandığında dikkatimizi çeken şey Paul Thomas Anderson'un son filmi The Master'ın, en iyi film ve yönetmen kategorilerinde adaylık elde edememesi oldu. Akademi ödülleri hep tartışılmış ve 1929'dan bu yana sayısız hatalı karar verilmiş. Ancak biz, bu dosyada aday olup da kaybedenleri değil, Oscar yarışına dahil olamamış başyapıtlar üzerinde durduk. Akademinin, o yıl aday gösterdiği filmlerden daha çok iz bırakmış ve klasik mertebesine erişmiş filmleri, en iyi film kategorisinde dışarda bırakmasını bir 'reddetme' olarak değerlendirip, sebepleri üzerine gittik ve yazar arkadaşım Burç Karabulut ile "Oscar Tarihinde Reddedilen Başyapıtlar" adlı dosyayı hazırladık.

1959 - O yıl yarışan filmler: Ben-Hur, The Diary of the Anne Frank, Room at the Top, Anatomy of a Murderer, The Nun's Story
Reddedilen film: Some Like It Hot

Ben-Hur'un ödülleri domine ettiği, Otto Preminger gibi bir yönetmenin eli boş döndüğü, Audrey Hepburn'ün en iyi performanslarından birini oynadığı The Nun's Story'nin olduğu sene de, popüler olarak ön sırada görünen Some Like It Hot, Akademi'nin kararıyla geri planda kaldı. Akademi büyük bir sürprize imza atıp ödülleri Ben-Hur'a gönderdi. Akademinin reddettiklerinden dememin sebebi; Marilyn Monroe'nun bu filmin içinde yer almış olması çünkü Marilyn Monroe'nun oynadığı hiçbir filmde kendisine Oscar adaylığı getirmedi. Büyük ihtimal Akademi kötü bir şöhrete sahip olan Monroe'yu Akademi'nin kapısından içeri bile sokmak istemedi. Ondan sonraki sene Billy Wilder'ın Oscar'ı ezici bir üstünlükle kazanması bu teoriyi de destekliyor.
Burç Karabulut yazdı

1987 - O yıl yarışan filmler: Broadcoast News, Fatal Attraction, Hope and Glory, The Last Emperor, Moonstruck
Reddedilen film: Full Metal Jacket

Stanley Kubrick'in Vietnam Savaşı'na farklı bir bakış atmayı denediği filmi Full Metal Jacket, bugün geriye baktığımızda nasıl oldu da Oscar ödüllerinde en iyi film kategorisinde yer alamadı sorusu kafamızı kurcalıyor. Bir önceki yıl Oliver Stone'un vietnam filmi Platoon'un aynı kategoride ödülü kucaklamış olması Full Metal Jacket'ın önünü tıkadı bana kalırsa. Ancak daha da önemlisi Akademi'nin Kubrick filmlerine mesafeli duruşu, Kubrick'in cesur yaklaşımını hazmedememesi. Ayrıca Fatal Attraction gibi bir erotik gerilimin ve romantik komedi Moonstruck'ın, Kubrick'in filmine tercih edilmesi, Akademi'nin kararlarını sorgulatıyor. Ödülü kazanan The Last Emperor da dahil hangi film Full Metal Jacket gibi iz bırakabildi?

1960 - O yıl yarışan filmler: The Apartment, The Alamo, Sons and Lovers, Sundowners, Elmer Gantry
Reddedilen film: Psycho

1960 yılı sinema tarihine altın harflerle geçen filmlerle doludur. O yıl en iyi film kategorisinde yarışan filmlere rağmen senenin favorisi Psycho, sadece aktris kategorisinde adaylık alabildi. Açıkçası Billy Wilder'ın Apartman'ının gerek gişede kırdığı rekorla gerek zamanının ötesinde giden konusu sebebiyle haklı olarak Akademi ödüllerine damga vurur. Psycho ise bugün enleri içinde barındırıyor. İlk slasher olma özelliğini taşıyan film, korku janrının standartlarını belirleyen bir film olmakla birlikte art horror filmlerinin de bayraktarlığını yapar. Psikoanaliz gibi çok tartışmalı bir akademik disiplinden yararlanmayı göze alır. Hitchcock sadece reddedilen değil aynı zamanda Hollywood'da kabul görmeyen bir yönetmen oldu.
Burç Karabulut

1987 - O yıl yarışan filmler: Broadcoast News, Fatal Attraction, The Last Emperor, Hope and Glory, Moonstruck
Reddedilen film: Empire of the Sun

Tamam Full Metal Jacket akademiye ters düşecek bir film. Peki ya Steven Spielberg'in II.Dünya Savaşı'na bir çocuğun gözünden baktığı savaş draması Güneş İmparatorluğu'na ne demeli? Tam anlamıyla akademinin ödül kriterlerine ve beğenisine uygun düşen bu film, nasıl görmezden gelindi. Spielberg'in pek beğenilmeyen son çalışmalarından War Horse'un en iyi film kategorisinde yarıştığını düşündüğümüzde yönetmenin en derinlikli filmlerinden Güneş İmparatorluğu'nun aday dahi olamaması, o yıl yarışan filmleri ve akademinin Spielberg sevgisini göz önünde tutarsak kabul edilebilir gibi değil.

2001 - O yıl yarışan filmler: A Beautiful Mind, Gosford Park, In The Bedroom, The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring, Moulin Rouge
Reddedilen film: Memento

74. Akademi ödüllerinin dağıtıldığı 2002 senesi, büyük usta Robert Altman'ın Gosford Park, Moulin Rouge ile kendini kanıtlayan Baz Lurhmann'ın, Yüzüklerin Efendisi ile en iyi projesini gerçekleştirmiş olan Peter Jackson'ın ve Ron Hovard'ın A Beutiful Mind'ının kıyasıya yarıştığı bir yıl oldu. Yine de en iyi film ödülünü alan Howard'ın Akıl Oyunları'yla kazandığı başarı Memento'nun başarısını gölgede bırakacak cinste değildi. Memento senaryosuyla, kurguya getirdiği yenilik ve oyuncuların da vasat üstü performansıyla en iyi filme aday değil, şimdiden bir kült statüsündedir. Memento, kısaca bir adamın kendini hiç hatırlamadığı bir otel odasında bulması ve üstündeki dövmelerin esrarını çözmesi üzerine bir neo-noir
Burç Karabulut

1984- O yıl yarışan filmler: Amadeus, The Killing Fields, A Passage to India, Places ın the Heart, A Soldier's Story
Reddedilen film: Once Upon a Time ın America

Akademiyi ve tercihlerini anlamak bazen çok zor olabiliyor. Ancak Sergio Leone'nin son filmi Bir Zamanlar Amerika, 3 saat 40 dakikalık süresi Amerikan seyircisi için uzun bulununca kısaltılarak vizyona sokulmuş. Sonuç olarak film, ne seyircileri ne de Akademi üyelerini tatmin edebilmiştir. Yönetmenin kurgusuyla yayınlandığında büyük klasikler arasında yerini alan Bir Zamanlar Amerika, bu bakımdan Oscar yarışında olmamasını anlayabildiğimiz filmlerden. Suçu bu kez Akademi'de değil filmi fütursuzca kısaltan yapımcılarda buluyorum.