İtalyan sinemasının en önemli bir kaç isminden biri olarak gösterebileceğimiz ve tarif etmesi zor, son derece kişisel bir filmografiye sahip olduğunu da söyleyebileceğimiz Federico Fellini'nin en uçuk filmi 969 tarihli Satyricon dersek abartmış olmayız sanırım. Film, yönetmenin La Strada, La Dolce Vita, 8½, Roma ve Amarcord gibi ön plana çıkmamış işlerinden biri. Petronius'un aynı adlı eserinin serbest bir uyarlaması olan film, 'Fellini Satyricon' olarak da biliniyor.
Fellini, Paganlık dönemi Roma'sında, Encolpius adlı bir öğrenci ve arkadaşı Ascyltus'ı merkeze alarak dönemin benzersiz bir portresini çiziyor. Fellini filmlerinde hikaye genellikle ikinci plandadır. Burada ise usta hikaye akışına tamamen sırtını dönüp muğlak bir anlatım tercih ediyor. Ayrıca söylendiği gibi anlatım şiirsel değil ancak karakterlerimizin dili şiirsel diyebiliriz. Hikayenin nerden gelip nereye gittiği belirsiz. Bu, seyrini zorlaştırmanın da ötesine geçerek filmin içine girmemizi imkansızlaştırıyor. Hikaye bir yana Fellini, karakterlerle seyirci arasına keskin bir mesafe koymuş. Böylece bizi hikaye ve karakterlerden soyutlayıp dönemin sanat ortamına -şiir, tiyatro, plastik sanatlar, hikayeler, mitoslar ve söylenceler- odaklanmamızı ve yarattığı görsel şölene kapılıp gitmemizi istemiş. Satyricon'da her sahne her plan inanılmaz sanat yönetimiyle bir tuvale dönüştürülmüş. Tarihi-epik filmlere aşina olan seyircinin kafasında klasik bir Roma dönemi görseli vardır mutlaka. İşte Satyricon bunu yıkıyor. Estetiği ve tuhaflığıyla Fellini filmografisinin en çarpıcı örneklerinden olmayı başarıyor.
İki eşcinselin ordan oraya sürüklenip çeşitli maceralara atılmasını, girdikleri ortamlarda yaşadıkları tecrübeleri, inanç ve cinsellik, kölelik ve özgürlük gibi temaları öne çıkararak akıl almaz batıl inanç ve tedavi yöntemlerini Fellini usulü bir yapı içerisinde deneyimliyoruz. Satyricon için yapılan fantastik yorumlarına katılmadığımı ve bunun ezber bozan bir tarihi film olduğunu belirteyim. Film bittiğinde akılda kalan şey doyumsuz bir sanat hissiyatı ve görsel imgeler daha fazlası değil.
Son söz: Fellini sinemasına yabancıysanız ve seyircinin aktif katılımını isteyen filmleri sevmiyorsanız Satyricon size göre değil. Yönetmeni sevenler içinse bir zorunluluk. 8\10
